A brief Biography of a great and famous Iranian Scientist – خلاصه ای از زندگینامه ی دانشمندی بزرگ و جهانی از فرزندان ایران زمین

Prof. Dr. Mahmoud Hessaby, the outstanding personality of science and contemporary culture, and the founder of New Physics in Iran, was born in 1903 in Tehran of parents from the city of Tafresh.
He started his formal schooling in Beirut at the age of 7, while the family was in a poor financial position and with the hardships of being far from his native land.
From the start till the end of his higher studies, he always acquired the first grade among his fellow students. He studies the Holy Koran, Golestan and Boostan of Saadi, poems of Hafez and Mansha’at of Ghaem Magham at home with his mother Mrs. Ghohar shad Hessaby.
During the first summer which coincided with the start of the first world war, he studied English on his own and was active in sports. Later he became swimming instructor and life guard.
He was perfectly acquainted with the traditional Iranian music as well as the classical Western music and played piano and violin with skill. Prof. Mahmoud Hessaby went through the higher education as the following: Bachelor’s degree of Arts and Sciences from American University of Beirut at the age of 17. Civil Engineering degree in 1922 at the age of 19. Medical studies at the American University of Beirut. Certificate of Mathematics, Astronomy and Astrology. Certificate of Biology. Electrical Engineering Diploma from “ Ecole Supérieure de ĹElectricié “, Paris. Certificate from ” Ecole Supérieure des Mines “, Paris. Doctor’s degree in Physics from Sorbonne University, Paris 1927.
Prof. Dr. Mahmoud Hessaby spoke French, English, German, and Arabic languages and used them in his research studies. He also knew Latin, Sanskrit, Italian, Greek, Pahlavi, Avestan, and Turkish and used them in his etymological researches.
Dr. Mahmoud Hessaby during his precious life kept important and various scientific and cultural posts:
The establishment of scientific centers such as: Highway Engineering School at the Ministry of Public Works (Ministry of Roads bow), the “Teacher’s College”, writing the University Charter and founding of Tehran University and founding the Faculty of Science and Engineering School are among his most outstanding cultural services. Having thousands of young students in 2 working generations and teaching of 7 generations of instructors are the major characteristics of this great man.
Posts & Services:
Survey and drawing of the first coastal road ― map between Persian Gulf ports, construction of the first road from Tehran to Shemshak, construction of the first radio ― station in Iran, commissioned during the dispossession of British Petroleum Company, to be the first chairman of the board and general manager of the National Iranian Oil company (N.I.O.C.), minister of Education in the cabinet of Dr. Mossadegh, professor of Physics at Tehran University till the age of 90 and also the dean for several years are the manifestation of some of his other services to the country.
In the scientific field, 23 research papers, articles and books have been put to print by Prof. Hessaby, including various fields such as Modern Physics, scientific words, Persian language and other scientific subjects of discussion.
This Iranian scientist’s theory of “Infinitely Extended Particles” is very well-known among the worlds scientists. The medal of the ” Commandeur de la Légion ďHonneur “, France’s greatest scientific medal was awarded to him for his very purpose.
During years of scientific research and studies in well-known universities of the world, he exchanged view with great scientists of the world such as Prof. Albert Einstein, Schrödinger, Born. Fermi and great scholars such asRussel and André Gide and he was only Iranian student of Prof. Einstein.
In 1987, during the Congress of 60 years of Physics in Iran, which was held in his honor, the services rendered by him as the “Father of Physics in Iran” were deeply appreciated. May the youngsters follow the path of this valuable scientist and eminent human being.

Prof. Mahmoud Hessaby died on 3d of September 1992, while he was being treated for heart conditions, at the University Hospital of Geneva. May his way be full of followers and his memory everlasting.

 

استاد دکتر محمود حسابی چهره ی برجسته ی علم و فرهنگ معاصر و بنیانگذار فیزیک نوین ایران در سال 1281 خورشیدی از پدر و مادر تفرشی متولد شدند. در 7 سالگی تحصیلات ابتدایی خود را در بیروت با تنگدستی و مرارتهای غربت آغاز نمودند. از ابتدا تا پایان تمامی تحصیلات عالیه در میان هم شاگردیهایی که از کشورهای مختلف بودند رتبه ی نخست را حائز گردیدند، در منزل قرآن کریم، گلستان و بوستان سعدی، غزلیات حافظ و منشآت قائم مقام را نزد مادرشان خانم گوهرشاد حسابی آموختند. در نخستین تابستانی که مصادف با جنگ جهانی اوّل بود زبان انگلیسی را به تنهایی فرا گرفتند. در چند رشته ی ورزشی کسب موفقیت نمودند در شنا دارای دیپلم نجات غریق شدند.
با موسیقی سنتّی ایران و موسیقی کلاسیک غربی به خوبی آشنا بودند و در نواختن ویولن و پیانو تبحّر داشتند. پروفسور محمود حسابی مدارج عالی تحصیلی را بدین شرح طی نمودند:
لیسانس ادبیات 1920 از دانشگاه آمریکایی بیروت در 17 سالگی، مهندسی راه و ساختمان 1922 در 19 سالگی، دروس پزشکی دانشگاه آمریکایی بیروت، دانشنامه ی ریاضی، نجوم و ستاره شناسی، دانشنامه ی بیولوژی (زیست شناسی)، مهندسی برق 1925 از دانشکده ی برق اکول سوپریوردو الکتریسیته پاریس، مدرک مهندسی معدن (پاریس)، دکترای فیزیک از دانشگاه سوربن پاریس 1927 .
استاد دکتر محمود حسابی به جز فارسی چهار زبان زنده ی دنیا فرانسه، انگلیسی، آلمانی و عربی را برای مطالعه و صحبت مورد استفاده قرار می دادند. همچنین به زبانهای سانسکریت، یونانی، لاتین، پهلوی، اوستا، ترکی، و ایتالیایی اشراف داشتند و آن را در تحقیقات علمی خود بخصوص در امر واژه گزینی زبان فارسی به کار می بردند.
دکتر محمود حسابی در طول عمر گرانمایه ی خود مصدر مشاغل و خدمات علمی و فرهنگی متعدّدی بودند. تأسیس مراکز علمی نظیر مدرسه ی مهندسی وزارت راه، دارالمعلّمین عالی، و دانشسرای عالی، نوشتن قانون دانشگاه، تأسیس دانشگاه تهران و بنیانگذاری دانشکده های فنّی و علوم از برجسته ترین خدمات فرهنگی ایشان می باشد.
داشتن چند هزار دانشجو، فعالیت در دو نسل کاری و تربیت 7 نسل استاد، شاخص عمده ی این بزرگمرد است.
از مشاغل و اقدامات مهم استاد، اولین نقشه برداری از راه ساحلی سراسری بنادر میان خلیج فارس، اولین راه تهران به شمشک، ساخت اولین رادیو در کشور، مأموریت خلع ید از شرکت نفت انگلیس، اولین رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، وزیر فرهنگ در دولت دکتر محمّد مصدق، ریاست و استادی در دانشکده های فنّی و علوم دانشگاه تهران و تدریس در دانشگاه تا سن 90 سالگی از ویژگیهای این استاد است. همچنین بنیانگذاری مؤسسه ی ژئوفیزیک، تأسیس سازمان انرژی اتمی، ایجاد اوّلین دستگاه هواشناسی، پایه گذاری انجمن موسیقی ایران، تشکیل فرهنگستان زبان ایران، تدوین قانون و تشکیل مؤسسه ی استاندارد، تأسیس اوّلین بیمارستان خصوصی ایران، پایه گذاری اوّلین مدرسه ی عشایری در ایران (لرستان)، ایجاد اوّلین رصدخانه ی نوین در ایران (تعقیب ماهواره ها)، نمایانگر گوشه ی دیگری از خدمات پروفسور حسابی به کشور می باشد.
در زمینه ی تحقیق علمی تاکنون 23 مقاله، رساله و کتاب به وسیله استاد چاپ شده است که در بر گیرنده ی زمینه های مختلف به ویژه فیزیک مدرن، واژه های علمی، زبان فارسی و مباحث علمی گوناگون می باشد.
تئوری بی نهایت بودن ذرّات این دانشمند ایرانی در میان فیزیکدانان جهان شناخته شده است. نشان کومان دولوژیون دونور بزرگترین نشان علمی کشور فرانسه به همین مناسبت به ایشان اهدا گردید.
طی سالها تحقیق و مطالعات علمی در دانشگاههای معتبر عالم با دانشمندان بزرگ جهان نظیر پروفسور اینشتین، شرودینگر، بورن، فرمی ، و چندین فیزیکدان دیگر و همچنین علمای بزرگ مانند راسل و آندره زید همکاری و تبادل نظر نموده وایشان تنها شاگرد ایرانی پروفسور آلبرت اینشتین بودند.
در سال 1366 در کنگره 60 سال فیزیک ایران که به مناسبت بزرگداشت استاد برگزار شد از خدمات دکتر حسابی به عنوان پدر فیزیک ایران قدردانی به عمل آمد. باشد تا جوانان، راه این دانشمند گرانقدر و انسان والا را بپویند.
پروفسور محمود حسابی در 12 شهریور سال 1371 هنگام معالجه ی بیماری قلبی در بیمارستاندانشگاه ژنو بدرود حیات گفتند. راهشان پر رهرو و یادشان گرامی باد.